Στο TikTok δεν κάνεις απλό scroll – Κάνεις πολιτική «παρέα»

Έχεις παρατηρήσει ότι το TikTok  σου εμφανίζει βίντεο από λογαριασμούς που τείνουν να ευθυγραμμίζονται με τις δικές σου πολιτικές πεποιθήσεις; Αν ναι, τότε υπάρχει εξήγηση και δεν είναι καινούργια.

Η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργεί κατά κάποιο τρόπο πολιτικά echo chambers (δωμάτια ηχούς) μεταξύ των χρηστών της. Αυτό έδειξε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ακαδημαϊκό περιοδικό New Media & Society, αποδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι ακούνε κυρίως φωνές με τις οποίες ήδη συμφωνούν.

Στην μελέτη αναλύεται η δομή των διαφόρων πολιτικών δικτύων στο TikTok και διαπιστώνεται ότι οι κοινότητες που κλίνουν προς τη δεξιά είναι πιο απομονωμένες από άλλες πολιτικές ομάδες και από τα κύρια ειδησεογραφικά μέσα. Εξετάζοντας τις εσωτερικές τους δομές, οι κοινότητες που κλίνουν προς τα δεξιά είναι πιο στενά συνδεδεμένες από τις αντίστοιχες κοινότητες που κλίνουν προς τα αριστερά.

Με άλλα λόγια, οι συντηρητικοί χρήστες του TikTok τείνουν να μένουν ενωμένοι. Σπάνια ακολουθούν λογαριασμούς με αντίθετες απόψεις ή λογαριασμούς mainstream μέσων ενημέρωσης. Οι φιλελεύθεροι χρήστες, από την άλλη πλευρά, είναι πιο πιθανό να ακολουθούν ένα μείγμα λογαριασμών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με τους οποίους μπορεί να διαφωνούν.

Η μελέτη βασίζεται σε ένα τεράστιο σύνολο δεδομένων με πάνω από 16 εκατ. βίντεο στο TikTok από περισσότερους από 160.000 δημόσιους λογαριασμούς μεταξύ 2019 και 2023.

Παρατηρείται μια έξαρση των πολιτικών βίντεο TikTok κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2020 στις ΗΠΑ. Το πιο σημαντικό είναι ότι οι άνθρωποι δεν παρακολουθούν απλώς παθητικά πολιτικό περιεχόμενο, αλλά δημιουργούν οι ίδιοι ενεργά πολιτικό περιεχόμενο.

Ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο ειλικρινείς για την πολιτική από άλλους. Διαπιστώνεται ότι οι χρήστες με ισχυρότερες πολιτικές τάσεις και εκείνοι που λαμβάνουν περισσότερα likes και σχόλια στα βίντεό τους έχουν μεγαλύτερο κίνητρο να συνεχίσουν να δημοσιεύουν. Αυτό δείχνει τη δύναμη της κομματικής τοποθέτησης, αλλά και τη δύναμη του συστήματος κοινωνικών ανταμοιβών του TikTok. Τα σήματα δέσμευσης - likes, κοινοποιήσεις, σχόλια - είναι σαν καύσιμο, ενθαρρύνοντας τους χρήστες να δημιουργήσουν ακόμη περισσότερα.

Γιατί έχει σημασία

Οι άνθρωποι στρέφονται στο TikTok όχι μόνο για να γελάσουν. Μια πρόσφατη έρευνα του Pew Research Center δείχνει ότι σχεδόν το 40% των ενηλίκων των ΗΠΑ κάτω των 30 ετών ενημερώνεται τακτικά για ειδήσεις στο TikTok. Το ερώτημα είναι τι είδους ειδήσεις παρακολουθούν και τι σημαίνει αυτό για τον τρόπο με τον οποίο ασχολούνται με την πολιτική.

Το περιεχόμενο στο TikTok προέρχεται συχνά από δημιουργούς και influencers ή από πηγές ψηφιακών-γηγενών μέσων ενημέρωσης. Η ποιότητα αυτού του ειδησεογραφικού περιεχομένου παραμένει αβέβαιη. Χωρίς πρόσβαση σε ισορροπημένες, βασισμένες σε γεγονότα πληροφορίες, οι άνθρωποι μπορεί να δυσκολεύονται να λάβουν τεκμηριωμένες πολιτικές αποφάσεις.

Εν μέσω συζητήσεων για την απαγόρευση του TikTok, η μελέτη υπογραμμίζει πώς η πλατφόρμα μπορεί να αποτελέσει δίκοπο μαχαίρι στην πολιτική επικοινωνία. Είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε ανθρώπους να συμμετέχουν στην πολιτική μέσω του TikTok, όταν αυτό είναι το μέσο της επιλογής τους. Ωστόσο, εάν το δίκτυο ενός χρήστη είναι κλειστό και ομοιογενές και η έκφρασή του χρησιμεύει ως επικύρωση εντός της ομάδας, μπορεί να εδραιώσει περαιτέρω τον πολιτικό θάλαμο ηχούς.

Όταν οι άνθρωποι εκτίθενται σε μονόπλευρα μηνύματα, αυτό μπορεί να αυξήσει την εχθρότητα προς τις εξωομάδες. Μακροπρόθεσμα, η στήριξη στο TikTok ως πηγή πολιτικών πληροφοριών μπορεί να εμβαθύνει τις πολιτικές απόψεις των ανθρώπων και να συμβάλει σε μεγαλύτερη πόλωση.

Η ιδιαιτερότητα του TikTok

Δεν είναι η πρώτη φορά που μελετώνται οι θάλαμοι ηχούς σε πλατφόρμες όπως το Twitter και το Facebook, αλλά παρόμοιες έρευνες για το TikTok βρίσκονται ακόμη στην αρχή.

Το TikTok προσελκύει την προσοχή, ιδίως ο ρόλος του στην παραγωγή ειδήσεων, στην αποστολή πολιτικών μηνυμάτων και στα κοινωνικά κινήματα.

Το TikTok έχει τη μοναδική του μορφή, την αλγοριθμική επιμέλεια και το σχεδιασμό με γνώμονα την ψυχαγωγία.